نام‌گذاری گرمی و سردی در طب سنتی ایرانی، فقط به گرمی و سردی دمایی بدن اشاره نمی‌کند؛ بلکه بسیاری از ویژگی‌های دیگر، مانند استخوان‌بندی، میزان خواب‌وبیداری، عملکردهای هضمی و غیره نیز از طریق آن توصیف می‌شوند.

حالا اگر هر کدام از این اعضا با تاثیر گرفتن از عوامل مختلف دچار تغییر مزاج شود، در عملکرد و فعالیت آن ها مشکل به وجود می آید و سلامت بدن را به خطر می اندازد.

غذاهای چرب مثل ماکارونی یا لبنیات پر چرب و محلی نیز توصیه نمی‌شود. برخی میوه‌ها مثل موز، آناناس، خربزه و… جزء میوه‌های دارای طبع گرم به شمار می‌روند. این میوه‌ها باعث می‌شوند تا تعادل مزاجی در بدن فرد از دست برود و او را با مشکلاتی مواجه سازد.

اگر با شکل بخواهیم موقعیت مکانی چهار ارکان (خاک، آب، هوا و آتش) را نسبت به یکدیگر بیان نماییم شکل زیر مناسب است.

ممکن است با مشکلاتی مثل عدم توجه و تمرکز یا فراموشی دست و پنجه نرم کنند. افرادی که مزاج گرم و تر یا دموی دارند، معمولا در ظاهر، بدن درشتی دارند. پوست آن‌ها نیز سرخ و سفید بوده و موهای پرپشتی دارند. در دسته افراد خوش خواب قرار می‌گیرند و پوستشان نرم و مرطوب است.

- قلیل المزاج ؛ کم قوت و اندک نیرو : و یسقیه شراباً قلیل المزاج. ( یادداشت مرحوم دهخدا ).

پس به نوع دومِ مزاج‌های غیر معتدل، یعنی گرمی و خشکی، گرمی و تری، سردی و تری و سردی و خشکی، مزاج مرکب اطلاق می‌شود.

(گرم) شانه‌ها کشیده است؛ ولی پهن و پر نیست، ساختار کلی: متناسب

درادامه گیاهانی که موجب رفع حرارت بدن و تشنگی می‌شوند هم مزاجی سرد و تر و یا بلغم دارند و در آخر گیاهانی که باعث رفع تشنگی نمی‌شوند ولی از حرارت و گرمی بدن می‌کاهد و همچنین ایجاد خوش خشکی و لاغری می‌کنند را سوداوی مزاج و یا سرد و خشک می‌دانیم.

گیاهانی که خوردن آن‌ها باعث گرمی شود را گیاهان گرم و تر یا Mazaj دم مزاج می‌گویند.

تفاوت قائل شدن بین مزاج‌های ذاتی ، اکتسابی و بیماری، در نظر گرفتن همه عوامل در تشخیص صحیح مزاج فرد مانند مزاج فصل، مزاج سن، مزاج اندام‌های مختلف بدن و … ازجمله مواردی است که از اهمیت به سزایی در مقوله مزاج شناسی برخوردارند.

برای کنترل استرس و درمان استرس بهتر است حتما به روانشناس مراجعه کنید. بانوان بعد از زایمان بهتر است با مشاور نیز در ارتباط باشند.

مدیر کل طب سنتی سینا پردیس بلاگ مزاج شناسی یکی از شاخه های طب سنتی در ایران است که به ما در اصلاح سبک زندگی، پیشگیری و درمان بیماری ها کمک می کند.

صفرا مزاج‌ها معمولاً استعداد خشونت و بداخلاقی دارند و علاقمند به ورزش‌های رزمی و کارهای خشن هستند.